LEFKOŞA – İsrail-Gazze çatışmalarının yoğunlaşması Filistinlilerin yaşadığı insani durumu her geçen gün biraz daha kötüleştiriyor. 2 milyonun üzerinde insan acil ihtiyaçları için uluslararası kamuoyundan destek beklerken başta Birleşmiş Milletler (BM) olarak üzere birçok kurum bir an evvel insani yardım ulaştırmak için yeni planlar üzerinde çalışıyor.
Çatışmaların başlamasının ardından İsrail’den ayrılan binlerce kişinin gittiği Avrupa Birliği (AB) üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti de Gazze’ye insani yardım ulaştırılması için Amalthea girişimini gündeme taşıdı. Lefkoşa, uluslararası kamuoyunun desteğiyle Larnaka Limanı üzerinden abluka altındaki Gazze’ye deniz yoluyla insani yardım ulaştırmayı hedefliyor.
Kıbrıs siyaseti ile Doğu Akdeniz özelindeki gelişmeleri yakından takip eden Kıbrıslı uluslararası ilişkiler uzmanı Petros Zarounas, ülkesinin Amalthea girişimini, bu girişimin Gazze, Kıbrıs ve bölge ülkeleri için önemini Gazete Duvar’a anlattı.
‘PLAN HAYATA GEÇERSE LARNAKA GAZZE İÇİN KİLİT ROL ÜSTLENECEK’
Petros Zarounas Gazze’deki son gelişmeleri ele alan Zarounas, bölgenin genelinde durumun kötüleşmekte olduğuna ve uluslararası kamuoyunun bölgede yaşayanlara yardım ulaştırmak için birçok seçeneği masaya yatırdığına dikkat çekti.
AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in açıklamalarına atıfla, AB’nin Refah Sınır Kapısı üzerinden insani yardımı artırmak için çalıştığını ifade eden Zarounas, uluslararası aktörlerin durumun kötüleşmekte olduğunun farkında olduğunu ve bu gelişmenin beraberinde bir dizi riski gündeme taşıdığını söyledi.
Zarounas ayrıca, son günlerde AB’nin Gazze’ye uzanan bir Kıbrıs Deniz Koridoru (CMC) olasılığını da gündemine aldığını belirtti. Bu planın hayata geçmesi durumunda Güney Kıbrıs’ın güneydoğusunda bulunan liman kenti Larnaka, Gazze krizinde kilit rol üstlenecek.
Uluslararası ilişkiler uzmanına göre, planlanan koridor hayata geçirildiği takdirde, her geçen gün 2,2 milyon Filistinlinin ihtiyaçlarının arttığı bir dönemde Gazze’nin güneyine insani yardım sunulması için yeni, alternatif imkânlar sağlayacak.
‘ARTAN HALK ÖFKESİNİ GÖĞÜSLEME KONUSUNDA KATKI SAĞLAYACAK’
Zarounas’a göre Amalthea girişimi gerek ABD ve AB gerek bölgedeki Arap hükümetleri için önemli. “Böylesi bir adım ılımlı Arap ülkelerinin hükümetlerine, İsrail’in kuzey Gazze’ye yönelik ölümcül bombardımanı nedeniyle artan halk öfkesini göğüsleme konusunda katkı sağlayacak” görüşünü dile getiren Zarounas, Kıbrıs’ın komşularında Gazze’de yaşananlar karşısında kamuoyunun tepkisinin yoğunlaştığına dikkat çekti.
Zarounas ayrıca, “Hem ABD ve AB’nin hem de ikincil olarak BM’nin Kıbrıs’ın Larnaka Limanı’ndan başlayıp Gazze’de sona erecek bir deniz insani yardım koridoru oluşturma önerisine büyük ilgi göstermesi tesadüfî değil” yorumunda bulundu.
KIBRIS’IN PLANI HANGİ AŞAMALARDAN OLUŞUYOR?
Kıbrıslı uzman, Lefkoşa ile AB’nin üzerinde durduğu Amalthea girişiminin detaylarını da paylaştı. Zarounas’a göre, planın ilk aşaması Gazze’ye yönelik insani yardımların Larnaka Uluslararası Havalimanı’na ulaştırılmasını öngörüyor. Larnaka’ya ulaşan insani yardımlar Kıbrıs Kara Açık Deniz ve Liman Güvenliği Merkezi’nin (CYCLOPS) desteği ile Larnaka Limanı’nda geçici olarak depolanacak ve denetimden geçecek.
CYCLOPS, Larnaka’da, ABD ile yakın işbirliği çerçevesinde yakın dönemde hizmete giren, Kıbrıs Cumhuriyeti’ne ait bir eğitim tesisi. Tesisin amacı Kıbrıs’ta, AB’de, Doğu Akdeniz bölgesinde ve ötesinde deniz ve siber güvenlik alanlarında gerekli altyapıyı sunmak. Söz konusu tesis Amalthea planı çerçevesinde ön plana çıkacak.
İsrailli yetkililerin de katılacağı denetim safhasının sona ermesinden sonra insani yardım gemilere nakledilecek. Larnaka’dan insani yardım yükü ile yola çıkan gemiler Avrupalı deniz unsurlarının gözetimi ve koruması altında Gazze’ye ulaşacak.
Kıbrıs’ın önerisine göre, insani yardım, ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere insani yardım örgütlerine ve BM’ye teslim edilecek.
PLANIN ÖNÜNDE NE GİBİ ENGELLER VAR?
Zarounas’a göre, şu anda önerinin uygulanmasının önünde teknik engeller bulunuyor. “En önemli engel Gazze Şeridi’nin uygun bir limana sahip olmaması” değerlendirmesinde bulunan uzman, Gazze’nin sadece bir balıkçı limanına sahip olduğuna dikkat çekti. Zarounas’a göre, Gazze’deki altyapı eksikliğini dikkate alan uzmanlar, yardımların boşaltılacağı yüzer bir platform oluşturulması gibi olası pratik çözümleri inceliyor.
Zarounas, “İsrail’in rızası ise kargoların Gazze’ye giden gemilere yüklenmeden önce güvenlik kontrolünden geçirilmesi şartıyla prensipte sağlanmış görünüyor. Gazze sahiline yüzer hastane gönderen ülkelerin bu girişimin Kıbrıs tarafından desteklenmesini ve koordine edilmesini talep ettiklerini de belirtmek gerekir” diye ekledi.
‘İTİRAZLARA RAĞMEN ASKERİ KOLAYLIKLAR SUNULUYOR’
Amalthea’nın Kıbrıs açısından önemini de değerlendiren Petros Zarounas, “Kıbrıs, Gazze’ye olan coğrafî yakınlığını (210 deniz mili), liman ve havaalanı altyapısını ve hem İsrail hem de başlıca Arap ülkeleriyle olan mükemmel ilişkilerini bir araya getirerek önerisine destek bulmayı başardı” değerlendirmesinde bulundu.
Kıbrıslı uzman ayrıca şu noktalara dikkat çekti:
“Kıbrıs’ın önerisi, geniş Orta Doğu bölgesinde savaş ve insani krizler ortaya çıktığında Kıbrıs Cumhuriyeti’nin oynayabileceği önemli rolü bir kez daha vurgulamış oldu. Kıbrıs Cumhuriyeti, Kıbrıs Türk liderliğinin itirazlarına rağmen, Almanya ve Hollanda gibi Avrupa ülkelerine askeri kolaylıklar sunuyor. Bu ülkeler, Gazze Şeridi’nde bulunan vatandaşlarını tahliye etmeleri gerektiğinde görev yapmak üzere Kıbrıs’a bir dizi özel kuvvet gönderdi. Bu süreçte tahliye Refah Sınır Kapısı üzerinden barışçıl bir şekilde gerçekleştirildi.”
Amalthea, tanrı Zeus’u çocukluğunda Krete’deki (Girit) Dikte (Dicte) Dağı’nda bir mağarada sütle besleyen dişi keçi hemşiresiydi. Antik dönemde zor anlarda destek sunan Amalthea, Gazze’de yaşayan kişilere insani yardım sağlamak için geliştirilen plana da adını verdi.
